Фаъолияти илмию таҳқиқотӣ ва инноватсионӣ 2022
Натиҷаҳои асосии таҳқиқоти илмӣ
Лоиҳа: Коркард ва сохтани система ва таҷҳизоти инноватсионии гибридӣ барои истеҳсоли энергияҳои электрикӣ ва ҳароратӣ дар асоси захираҳои энергетикии барқароршаванда. РД № 0118 TJ 00911.
Роҳбари лоиҳа: академики АМИТ, доктори илмҳои физикаю математика Илолов М.И.
Кори илмию таҳқиқотӣ дар соли 2022 дар якчанд самт идома дода шуд Шартҳои устувории баъзе синфҳои муодилаҳои дифференсиалии оддӣ ва стохастикӣ дар маънии Улам-Хайерс ёфта шуданд. Таснифи системаҳои офтобии фотоволтаии пайгирӣ ва хусусиятҳои онҳо дар шароити табии ТоҶикистон оварда шудааст. Динамикаи энергияи электрикӣ ва гармии муфиди дастгоҳи фотоэлектрикии термалии офтобӣ таҳқиқ карда шуд. Қиматҳои моҳонаи экстремалӣ ва миёнаи ҳарорати модули фотоэлектрикӣ ва ҳарорати ҳавои маҳал (ш. ХуҶанд) муаайян карда шуданд. Динамикаи шабонарӯзӣ ва мавсимии энергияи гармии захирашуда дар маводи модули фотоэлектрикӣ (МФЭ) бо назардошти хуссусияти стохастикии нури офтоб ва иқлими маҳал омӯхта шуд. Муқаррар карда шуд, ки бузургии миёнасоланаи <Тмах–Тмиёна> МФЭ 200С-ро ташкил медиҳад. Дар мавсими зимистон <Тмах–Тмиёна> то 150С кам мегардад. Муайян карда шудааст, ки энергияи гармии захирашуда дар маводи Ҷилд зариби пасти коррелятсия (0,18)-ро бо тавоноии электрикии СФТУ дорад. Камшавии тавлиди энергияи электрикӣ аз ҳисоби афзоиши ҳарорати модул дар ҳудуди 1-2% бо тавлиди энергияи гармии дастгоҳи офтобии гибридӣ Ҷуброн карда мешавад. Энергияи захирашуда ΔWакк-и СФТУ дар нимарӯз ба 50 Втст/м2 ё 1,5% аз суммаи шабонарӯзии хоси СИ мерасад. Энергияи гармии шабонарӯзии муфиди СФТУ 2кВт/м2-ро ташкил медиҳад. Суммаи хоси шабонарӯзии СИ қариб 3,5кВтст/м2-ро дар моҳи октябр ташкил медиҳад. Тавлиди шабонарӯзии энергияи электрикии СФТУ ҳагоми қариб8% будани самараноокии электрикӣ 280 Втч/м2-ро ташкил медиҳад. Самаранокии умумии электрикӣ ва гармии СФТУ ба 58% баробар аст.
Ҳолати муосир ва дурнамои истифодаи технологияҳои ҳидрогенӣ (ТҲ) дар давлатҳои тараққикарда – Ҷопон, Кореяи Ҷанубӣ, Хитой, ИМА, Россия вав ғайраҳо тафсир ва баҳодиҳӣ карда шуд. Дурнамои истифодаи ҳидроген ва технологияҳои ҳидрогенӣ дар соҳаҳои васеи иқтисодиёт, саноат, кишоварзӣ, нақлиёт ва ғайра нишон дода шуд. Татбиқи васеи ТҲ дар нақлиёт (Дания, Хитой, ИМА,Ҷопон ва ғайра) дар соли 2030 пешбинӣ кардам мешавад, вақте, ки арзиши ТҲ 2,2 доллари ИМА-ро барои 1 кг ташкил медиҳад ва ба арзиши сӯзишвории ҳидрокарбонӣ наздик мешавад.